Agenda

Het klinkt onvoorstelbaar, maar wellicht hadden we zonder Felix Mendelssohn Bartholdy de wereldberoemde Matthäus Passion van J.S. Bach niet eens gekend. Hij was het immers die in 1829 het werk onder bijna 100 jaar stof vandaan haalde en aan de vergetelheid ontrukte. Zijn leven lang liet Mendelssohn zich door Bach inspireren. Toewijding aan oude meesters en oude vormen: het is iets wat ook van Johannes Brahms gezegd kan worden. Net als Mendelssohn geldt Brahms als een ware erfgenaam van Bach. Het is echter Mendelssohns grote verdienste dat generaties na hem, zoals Rheinberger en Brahms, Bach weer programmeerden. Vanuit die optiek vormt Mendelssohn de schakel tussen Bach en Brahms.

Bach componeerde cantate 48 in 1723, het jaar dat hij in Leipzig als cantor van de Thomaskirche begint. Het lijden van de mens krijgt de volle aandacht door de expressieve melodieën en harmonieën die Bach gebruikt in dit werk van zeldzame schoonheid. Op geheel andere wijze wordt het leven van de mensheid bezongen in Brahms' Schicksalslied. De haast filosofische sereniteit van de tekst krijgt haar weerklank in de ontroerende noten van Brahms.

Waar Bach zijn geestelijke werken vrijwel allemaal voor liturgisch gebruik schreef, is dit bij Mendelssohn lang niet altijd het geval. Zijn grote Psalmcomposities voor koor en orkest zijn concertant van aard. Psalm 95 bezingt de grootheid van de natuur en de aanbidding van de Schepper van deze schoonheid. Dit waren de onderwerpen die dichtbij het gevoelsleven van Mendelssohn lagen. Misschien daarom lag dit werk hem na aan het hart.